تشخیص سنگ های دستگاه ادراری ابتدا با شک بالینی و سپس با اقدامات آزمایشگاهی (هماچوری) و تصویر برداری (مشاهده سنگ) انجام می شود. |
* در شرح حال بیمار می باید به چهار مورد توجه داشت:
۱. عوامل خطر ایجاد سنگ مانند: چاقی، حجم کم ادرار، رژیم پر پروتئین، مصرف زیاد سدیم، سابقه خانوادگی، نقرس، جراحی های گوارشی، هیپرپاراتیروئیدی اولیه، بی حرکتی طولانی مدت و دارو ها (ایندیناویر، تریامترن، آلوپورینول، دیورتیک های لوپ، سولفونامید ها، آسیکلوویر و …).
۲. سابقه بیماری های کلیوی
۳. سابقه قبلی سنگ و اقدامات انجام شده قبلی
۴. بیماری هایی که درد کولیکی کلیه را تقلید می کنند:
مهمترین آن ها آنوریسم آئورت شکمی و انفارکت شریان کلیه و در خانم های باردار، حاملگی نابجا (Ectopic pregnancy) |
* در معاینه فیزیکی ارزیابی علائم حیاتی بسیار مهم است:
تب، تاکی کاردی و افت فشار، همراهی سنگ با عفونت و سپسیس را نشان می دهند.
نکته مهم: هر گاه سنگ سبب احتباس ادرار (هیدرونفروز و …) شود و همراه با تب باشد، اورژانس اورولوژی می باشد و باید به سرعت احتباس ادراری بیمار را با کارگذاری استنت حالب یا درناژ از راه پوست درمان کرد.
* در بررسی های آزمایشگاهی به ارزیابی عملکرد کلیه و وجود عفونت ادراری و احتمال بارداری می پردازیم:
BUN, Cr بررسی عملکرد کلیه؛ نشان دهنده عملکرد قبلی کلیه هاست |
U/A, U/C ارزیابی وجود عفونت همزمان ادراری و هماچوری و وجود کریستال ها و … |
βHCG بررسی احتمال بارداری و بارداری نابجا |
Stone analysis در صورت دفع سنگ جهت بررسی نوع سنگ انجام می شود |
* در بررسی های تصویربرداری هدف اثبات وجود سنگ، رد کردن سایر تشخیص های افتراقی، مشخص کردن عوارض سنگ، محل قرار گیری سنگ و کمک به تصمیم گیری برای اقدامات درمانی است:
Kidney, bladder and urinary tract UltraSound (سونوگرافی کلیه، مثانه و مجاری ادراری)به طور کلی اولین اقدام تصویربرداری انجام سونوگرافی استسونوگرافی می تواند سنگ های بزرگتر از ۵mm و سنگ های موجود در کلیه و لگنچه و قسمت فوقانی حالب را تشخیص دهد. |
AbdominoPelvic CT-Scan without contrast (سی تی اسکن شکم و لگن بدون کنتراست)قدم بعدی انجام سی تی اسکن است که با دقت بیشتر امکان تشخیص وجود سنگ، تخمین اندازه آن و محل قرار گیری آن را دارد.در خانم های حامله نباید درخواست شود. |